(నవనీతచౌర్యాదిలీలావర్ణన)
దొంగనునాతోడి దొంగలు మీరు
దొంగిలుండమి గడిదొంగయై శౌరి
సదనముల్ సొరఁ బారిసవరేయి యాలఁ
బిదికి వెండియునదు బిదుకింత లేక
విటులుమీరైరి విటుఁడనే గోప (770)
కుటిలకుంతలలార గూడరమ్మనుచు
వ్రేలువ్రేతలుఁ జూడ వెన్నలు నేయిఁ
బాలు గోపాలుర పాలుగావింపఁ
జిరుతతమ్మొనరించు సేద యశోద
యెఱుఁగునోయెఱుఁగదో యెఱిఁగింతమనుచుఁ
జాలంగ విసిగివేసరి సరిగొల్ల్
వాలుఁ గంటులునందు వామాక్షిఁ జేరి
తల్లిని బిడ్డని తల్లిని యిండ్ల
నెల్లి కాపురముమే మెట్లు చేసెదము
దుడిదుడిఁబఱతేఱిఁ దొలఁగుమటన్నఁ (780)
గడవఁ బల్కుచుఁ జన్నెకడవపాలెల్లఁ
ద్రావి యీకమ్మని తావియంతయును
భావింపుఁడనుచు మాపైలాచివైచి
నాకూఁతువెంటనానాళ్ళాడఁబోయి
కాకు గావించి చీకాకు గావించి
యానల నమ్మించి యంతలోఁగల్ల
యానవాలటు చెప్పి యానవాలెల్ల
బాఱబోయుచు గొల్లపడుచులుఁ దానుఁ
జేఱులజుఱ్ఱివాచేఱలఁ గ్రోలుఁ
గిలకిలనగుచుఁ జక్కిలములదొంతి (790)
గలవెల్లదిని వేడుకల బర్వువిడుచు
జివి పాలు వెన్న మృచ్చివితనబలిమి
కొలదియెన్నక పొట్ట కొలదిఁ జూరాడఁ
గంతిగంటినటన్నఁ గదిసియామచ్చ
కంటికెమ్మోవిపైఁ గంటుగావించె
వేవేగఁబఱతెంచి వెలగొమ్మునమ్ము
మావెన్నమాకమ్ముమనిన మాపడుచు
అమ్మరో దేవరకన్న యీవెన్న
నమ్మరాదింక మాయమ్మతోడనఁగఁ
దొడికియేతులకు గోతులకిడినగుచు (800)
వడిఁబోయి యొచ్చుకై వడినొక్కరింట
మునియేటనేపైఁడి ముడిచిన పడుచు
చనుగుబ్బగోరొత్తి చనుగబ్బివాఁడు
తూలుచునుల్ననే తులనట్లు జూచి
రోలుమీదఁట నెక్కిరోలుగోలలను
గుడుచుఁగూడెల్ల నాకుండలువోవ
నడుఁచుమాతోవాదులాడుఁచుమాపడుచు
మునిమాఁపె పఱతెంచి ముంగిటుపలువ
పనులకు మమునొడఁ బఱుచునీపడుచు
వేల్పులేమిటికి నావేల్పులవేడు (810)
వేల్పునుననుమీరు వేడినమీకు
ధనధాన్యవస్తు వుల్దగనిత్తుననుచు
మునుకొనిమగపోడుములఁజేయఁబూను
నెఱవైన పెద్దలు నేఱనియట్టి
కఱపులుకఱఁచె నీ కతకారి బిడ్డ
గోడలుదుమికి నాకోడలుఁ గొడుకుఁ
గూడియుండెడు వేళగోవననార్చి
పాముపైఁబడవైచిబాములుఁ బెట్టి
భామలందఱుఁ బఱువడిఁ జూడఁ జూడఁ
బిలిచియేకతము జెప్పెదనంచు నోటఁ (820)
బలికిచూపగరాని పలుకువలుకుఁ
బులుగాకులేల పోపొమ్మనన్నమమ్ముఁ
బలుగాకులాడు నీపలుగాకు వాఁడు
పాలిండ్లుచొఱఁ జూపఁ బట్టినగరిత
పాలిండ్లుదొడికి చేఁబట్టునే తల్లి
ఒక్కప్రొద్దుల వారికునిచిన యట్టు
లొక్కప్రొద్దునవచ్చి యొక్కఁడే మెసఁగు
నీరీతిఁ ద్రావెడివెన్నిపాలైన
భూతంబులున్నవో పొట్తలోపలను
గటకటచిన్న కూఁకటి పట్టి పట్టి (830)
చిటులనిజడలేఁగ చిఱుడొంక తోచఁ
ముడిచియాపడుచుకొమ్ముడియను విడచి
పెడబొబ్బవిడునీదుపెడవెట్టు బిడ్డ
కట్టిన గురికొండ్లు కట్టినట్లుండఁ
వెట్టిన బీగముల్బెట్టినట్లుండఁ
నేయెల్లఁద్రావుదంతి మెసంగువెలఁగ
కాయలగతిరిత్త కడవలే చిక్కు
తనయుఁడు పిన్నని తలపోయవలదు
కినిసినఁ గొండలు గిట్టింప నోపు
పొలిజెట్లుతోడను బోరంగ నోవుఁ (840)
జేరువప్రతిసృష్టి చేయంగఁ గలఁడు
సిరిగల్గితేనె బోసృయుటకాక
యొరులరంతులు వెట్టనొప్పునే యిట్లు
రాకొమ్మసతులచే రాకొమ్మవైన
యీకాకుబనులుసే యింతురే జగతి
మనుజుఁగానాత్మ నమ్మకు మమ్మనీకు
తనయుఁడె మాపాలి దయ్యంబుగాగఁ
బాటింపవమ్మ మాపలుకులు గొల్ల
బోటులెన్నఁడు వెల్లబోటులే యనక
కారియబెట్టి యీగరితల నిట్టి (850)
చీరుచన్నులగోరఁ జీరునేయనుచు
వేఁదెఱంగులఁ దమదేవతలు గొల్లెతలు
పోరులు చేసి చెప్పుటకు యశోద
కలగోపికలమీఁదఁ గలకూర్మినినుక
యలతల్లియెదుటి భయంబుకన్గొనల
లీలఁ జూపుతెరంగు వేఁగుఱుల్ వ్రాల
కేలనదువ్వి చెక్కిలి చక్కనొక్కి
శారద నీరద సంఛన్నగిరుల
గౌరత పరిధానకలితంబులైన
యుదుటు పాలిండ్లపై నొత్తి యూరార్చి (860)
యెదఁ జేర్చిపయ్యెదయింపుమైఁగప్పి
యాలోలగతినంక మాడించి కృష్ణు
లాలిబాడుచు కల్లరి దొంగతనము
లేలమాపని కింటిలోపలను
బాలేమిబ్రాతి దెప్పలఁగలవు
కాకపోకల సడిగాక యీకాకు
పోకిళ్ళ మావాఁడు పోనేర్చునటవే
యనుడూ గోపికలు సూనాస్త్రదీపికలు
మనముల లజ్జించి మడిగిరంతటను
తముఁదిట్టు శౌరియింతకుమున్ను మన్ను (870)
నమలెఁబొమ్మని గోపనందనుల్బలుక
నేలమృత్తికఁ దింటివిప్పుడు నీకు
నాలుక పోలిక నాకింతఁ జూపు
మనుఁడు గృష్ణుఁడు వదనాబ్జంబుఁ దెఱువ
నినుపులై పొంగెడు నీరధుల్నిథులు
సురలు కిన్నరులు భూసురులు దిగ్వరులు
సరసిజాసన శీతశాతభానులును
గనుపట్టిబ్రమసి చెంగట నున్నచకిత
తనువల్లి తన తల్లి తన మాయ లొదవ
నేయెడ వీక్షింప నిట్టిది విష్ణు (880)
మాయయేయిది కనుమాయయోయనుచుఁ
దొంటిచందమున నాతొలిమించుగంటి
చంటిడా పలఁ జేర్ప జలజ నేత్రుండు
పొదలు కొండలచెంతఁ బొదలుసింగంపుఁ
గొదమకైవడి మాతకు చముల నొరసి
ఆలీల సర్వేశుఁడయ్యెను బాలు
లీలఁ గృష్ణుఁడు తన లీలలు చూపె
ననవిని యానణ్దుఁడైన గుర్పొడువ
జననాధుఁడౌ మౌనిజననాధుఁబలికె
కందర్పజనకుఁడేకతమునవ్యాస (890)
నందన నందనందనుఁడయ్యె ననిన
మును ద్రోణుఁడను వసుముఖ్యుఁడొక్కరుఁడు
తనయాళితోఁ గూడఁ దనయానురక్తి
నిజతపోసుష్ఠాన నియతుల నుతుత
నీజుని మెప్పించి కాయజుతండ్రిబోలు
తనయునిమ్మనఁ బద్మతనయుఁడింకొక
జననంబు నంగల్గుఁ జనుఁడంచుఁ జనిన
నానందసతియయ్యె నాతని దేవి
ధాతవరంబు సత్యము చేయుధాత (900)
తాతనందునికి నాత్మజుఁదయ్యెననుచు
నందగేహిని యొక్కనాఁడు జెట్టాడు
నందనుచరితమానందతం బాడి
దివినంతరపువోళ్ళెఁ దిరుగు బొమ్మరపు
గవరోతిఁ దతిదివ్యఁగాఁ జన్నులదరఁ
దరితాడుకేలికెందమ్మి కెంజాయ
తరుణార్కకిరణంబుఁ దలఁపించుచుండఁ
గంగణములు గలగల మ్రోయూచుండఁ
డంకంబు బటువు తాటంకంబులులుకు
నురగ<బునుమియు మయూరంబు పోలె (910)
నఱజారుపూదండనలవడుకొప్పు
అల్లాడఁగౌననియాడసరులు
మల్లాడనలకలు మలసి చల్లాడ
దధిమధియించు నత్తఱి తరికాఁడు
మధువైరి చేరియమ్మాయంచుఁ బిలువ
సన్నమోవుల నిం?? జప్పట్లు చఱచి
యన్నకృష్ణమ్మ మాయమ్మ రమ్మనుచుఁ
దనమోహన పుటంక తలమునఁ జేర్చి
కొనివేడ్కశిరము మార్కొనికేలనిమిరి
మొగులక్రిందటినింత మొనుపు మార్తాండు (920)
పగిదిపయ్యెదదనర వామకుచంబు
గ్రోలుచుఁ జేతఁగైకొనియున్నబాలు
బాలువొంగినఁ బీటఁపైఁచెట్టియరుగఁ
జనుగ్రోలనీయ కచనుతల్లి మీఁది
కినుకవేఁగసరులఁ గెమ్మోవియదర
వాఁడిమిమైములు వాడివట్టునను
బాఁడియెబ్బిడిసేయు బానయుఁగొట్టి
యున్నతస్థలమున నున్నయావెన్న
కన్నవారలకిడి కబళించుచున్న
నానందుకులకాంతయరు దెంచి కాంచి (930)
కానికాని పోదు గానిలెమ్మనుచు
యొఱపైన తనకేల నొకకోలఁబూని
తఱుమబిత్తరుము తత్తరము రెట్టింప
మాటిమాటికిఁ దల్లిమగికంగొనుచు
కాటుక సటుయేడ్పు కన్నీరుజాఱ
రంజితగతిబెదరణసమాన
మంజీరుఁడగుచు నమ్మను జీరికొనుచుఁ
బన్నీరుచిలికిన పద్మంబువోలె
చిన్నారివదనంబు చెవరింపుచుండఁ
జనువానివదనకంజము గాంచి కాంచి (940)
గనయంబువెడజాఱఁ గాఁగరద్వయము
కూడంగఁబట్టియా కొనెనంచుదూర
నాడకకొట్టఁజే యాడకయున్నఁ
బలుచని చెక్కులపై వెన్నరవలు
కలభోరుకటపద్మ కములననొప్ప
శరదపోతంబుపై శశికళపొలయ
సరవినిబొజ్జను జాఱలు నొఱయఁ
గుండలంబులుముద్దు గునియంగ శౌరి
దండంబువిడకేలి దండంబు విడచి
కన్నవారద లింపఁగా వాడవిన్న (950)
కన్నవారలు తిట్టఁగా సిగ్గు కాదె
పాలుకల్గినవారు పడుచని కొట్టఁ
జాలరుగానిట్లు సైరింతురన్న
యేలబుద్ధులుకల్గి యెఱుఁగనివాని
లీలనేమిటికి నీలీలఁ జేసెదవు
అనియెత్తికొనిచంకనలిమి ముద్దాడి
మినమిన మనుచెక్కు మీఁటియాబోటి
యకలంకుఁడగు బాలునాత్మగేహమున
నొకచోటఁ బెనురోల నురిద్రాటఁబెనఁచి
కట్టఁబూనిననింత గడమైన నింట (960)
గట్టిగాఁగలుగుపగ్గ ములనుగ్గముల
ముడుచవేమిడయా సముద్రుండు కట్టు
వడియనేమిటఁ బట్టువడని బ్రహ్మంబు
అంతనా కాంతగేహాంతరంబునకు
నెంతయుఁ బనిగల్గి యేఁగెనేఁగుటయు
మలయుచుఁ గట్టుగంబముతోడనరుగు
కలభమోయననులూఖిల మీడ్చికొనుచు
నరవిందనేత్రుఁడొయ్యనఁ బోయి బోయి
యరిదిముంగిటనుద్దులగు ముద్దులుండ
నాఱోలుతరువుల కడ్డంబు వడఁగఁ (970)
దూఱికహతిపాద ధూళిబాపాళి
ధూళిగావ్రేళ్ళతోఁ దూఱిభూస్థలిని
గాళిడిగాళిగ్రక్కదలంగఁగూల
నక్షీణమూర్తులై యందుండివెడలి
యక్షహత్యక్షుకాయక్షులేతెంచి
ఫాలసంగత హస్తపద్ములై భక్త
పాలుఁ గృపాళునాబాలు నీక్షించి
కృష్ణ కృష్ణాంబుదకృష్ణ యోగీంద్ర
జిష్ణుసేవితపాద జితసర్వఖేద
ధనదజులమువయోధన దర్పములను (980)
మునునేము కైలాసముననుండువేళ
ననుబోడుములయంగ నలతోఁడఁ జెంతఁ
జనుగంగ నొనరంగ జలకేలిసలుపఁ
బ్రచురవిద్యావిశారదుఁడు నారదుఁడు
నచటికేతెంచిన నబ్జాక్షులెల్ల
సిగ్గుతోఁ గట్టిరి చీరలేయెగ్గు
సిగ్గులెన్నకమదాశ్రితులమైయేము
సరసీరుహాసనాస్తనసక్తభావ
పరులమై యపగతాంబరులమైయచట
దరిగానకున్న యిద్దఱి భవవార్ధి (990)
దరిఁజేర్తుననుచు ముందఱి కార్యమెన్ని
కకబింబారాకృతిగలమీరుజగతిఁ
గకుభంబులై గొంతకాలంబు చనఁగ
భక్తవత్సలు హరిపదధూళిశాప
ముక్తులైయటమీఁద ముక్తులయ్యెదరు
అనుచుగీతముఁ బాడియరిగె నమ్మౌని
వనజాక్షమీద యవనజసంగమము
కలుగనందనక నిక్కడనుండముక్తి
గవిగెశాపవిముక్తి గలగుటయెంత
యనినలకూబరుండన మణిగ్రీవుఁ (1000)
డనఁగమాపేరులో యఘాత్మయనుచు
వలగొనిమ్రొక్కియవ్వల గోచరించు
నెలవులకరిగిరి నృపవర్యులంత
ఆబాలగోపాల మాబాలుఁ జూడ
గాబాలుచేనంద కాయుండితనుచుఁ
జన్నిచ్చిమచ్చిక సందిత గ్రుచ్చి
చన్నిచ్చకొదవు మీఁగడ యిచ్చెనంతఁ
గరమొప్ప నెఱమంట్టి కావిపాలిండ్లు
సరివోరుజట్టుల సరవిబిట్టలుక
కుఱుమాపుఁ బయ్యెదకొక చేరఁజుట్టి (1010)
చెఱఁగుడాపలిచెక్కు చెంత డాలింప
నకనకలాడునెన్నడుముపైఁ జికిలి
పికిలిపూదండతుంపెసలాడుచుండఁ
దఱచుగాగంపలోతని బండ్లసరము
నెఱిదేఁటులకు విందునెఱవుచునుండఁ
గాయజుమదదంతిగతి నొప్పునొక్క
బోయతయాయతంబుగ నెలుంగెత్తి
వెలదండుతావులు వెదజల్లుచుండు
ఫలములు గొనుకొండు బాలురురండు
అనివీధి వీధులనమ్మ వో యమ్మ (1020)
యనిశౌరిచేరి పండ్లమ్మెదరనుచుఁ
బొసఁగదోయిలి చాఁచి పోనీకముద్దు
కొసరంగఁ గొసరంగఁ గొలుచు వెట్టినను
సరసిజమధ్యకే సరములపోల్కి
గరపుడస్థలిలోనఁ గరమొప్పగొలుచు
పుడమిమైతల బ్రాలువోసినరీతి
వడివడంకుచుఁ బోవవసుధమై జింద
లోలుఁడై వాని విలోకించుచున్న
బాలులిప్తాబ్జ జంచాలు గోపాలుఁ
జూచిపండులుగొల్చు సురియగుగుగ్గెళ్ళు (1030)
చూచునాయనిగతిఁ జూచెదేమిటికి
ననుచుబోయెత శితాయత కటాక్షంబు
లనుఁగుఁజిప్పల ఱెప్పలడ్డగింపఁగను
తనగంపలోపలద్దయమెత్తి వింత
తనమింతలేక చెంతన యున్నహరికి
సమ్మతినొసఁగ శిష్టములెల్ల శోభి
తమ్ములై దివ్యరత్నములై యుండె
నొకతియనంతమేదొకటి మాధవుని
నకలంకమతి మార్త్యుఁడర్పించెనేని
గోవిందుఁడ పుడిది గోవిందులనుచు (1040)
నావలఁ దల్లి రమ్మనఁగ నాడుచును
బాలురతోఁగామ పాకుండుఁదాను
గోలలగతిఁ జిన్ను కోలలువట్టి
పాలబానలనిడఁ బాటించికాంచి
పాలపాపండాల పాలుద్రావెడిని
పొమ్మన్నఁబోఁడెయిప్పుడు వచ్చెనమ్మ
రమ్మురమ్మనుచుఁ గరమ్ముఁ జీరుచును
గలకంఠ కంఠ హుంకారనాదములఁ
గలకంఠ ములలక్ష్మీరకంఠువిద్దఱును
బలుకుచుముద్దుసూపఁగఁ జూచిగోప (1050)
కులనాధుఁ దాగోపకుల నెల్లఁబిలిచి
పూతనయనెడునపూత చేతనయు
నేతెంచెహరిని మున్నేతగావించెఁ
గాకయప్పటి బండిగావిరక్కసులు
పైకొన్నఁ గడతేరెఁ బద్మాక్షుకృపను
నీతఱిశిశువు ఱోవీడ్చిన వృక్ష
పాతంబుగలిగెనుత్పాతంబుగాదె
ముడువులు పసులకాల్మడినుప్పుదఱచె
దొడువుదొత్రులు కడు దూరంబులయ్యె
వీడుజోడాడెడు విటపిజాలముల (1060)
మోడులకై పోయె నోడులు సేయ
యీడల నీడల నెండలోకున్న
వాడిగువులు లాగవంతులు దొచ్చు
కాకమువ్వెట్టి కుంగాక ఘాకములు
చేకొన్నబొరియలు చీరుమూరాడు
కసుగందు గందని కసవుతొక్కిళ్ళ
పసివాడె పసులెట్లు వసియించెనిచట
బృందారకానేక బృందావనంబు
బృందావనంబునిల్పుతననందనంబు
పాలింపచిలుక తుప్పుడు పన్నిపూరి (1070)
(ఇంకాఉంది)
No comments:
Post a Comment