కొమ్మరాజు విరుల వాక్యములఁ బూర్వపక్షము చేయుట
చెవులురెండునుమూసి శ్రీకంఠుదలచి
నయమునకొమ్ము భూనాథుడిట్లనియె
చేతికిచ్చినవాని చేదించినట్టి
పాపంబునెబ్భంగి పాపికోవచ్చు
చిన్నరహస్యంబు సెప్పెదవినుము
చతురంగబలముల చందమట్లుంచి
మానసంబైనట్టి మర్మంబుకనుము
ప్రజ్వరిల్లెడు వీరభావంబుమీద
స్వకృతాపరాధంబు ప్రాబల్యమొంది
తొడిబడజల్లని తుంపురుల్ చల్ల
జ్వలనంబుక్షీణించి చల్లారగడగి
ధర్మతత్పరుడైన తద్ ఙ్ఞానియెదుట
మలుగబోయెడి చిరుమంటయైయుండు
సైరించితలవంచి శరణనివేడి
సగముక్షీణించిన శత్రునిబట్టి
చంపుటయేనీతి? సర్వఙ్ఞులార
అలరాజుజంపిన యట్టినేరంబు
మహితుడౌనలగాము మానసమందు
చురుకుచురుక్కున సూదియైపొడువ
తానొనర్చినయది తప్పనితెలిసి
సిగ్గుచేదలవంచి చేరియున్నాడు
శరణనివచ్చిన శత్రువునైన
కాచిరక్షించుటే ఖండించుటరయ
కాదనికసిపోవ ఖండింతుమేమి
ఇహముననిందింతురెల్లవారలను
పరముననరకంబు ప్రాప్తించుసుమ్ము
పగవానితమ్ముడు పాదంబుబట్ట
రక్షింపడా? మును రామభూజాని
అని భానుకులనాథుడాడుమాటలకు
మనసులోకోపంబు మానినాయకులు
సంధికార్యమునకు సమ్మతులైరి
అటవీరవరులకు హర్యక్షుడైన
బాలచంద్రుఁడు నలగొండ శిఖరమునుండి రణరంగంబు నవలోకించుట
బల్లరగండడు బాలచంద్రుండు
నలగొండపైనుండి నాలుగుదిశలు
పరికించికనుగొని భావముప్పొంగ
వెలమదోర్నీనితో వివరించిపలికె
ఎరిగియుండుదువే నీవీశిఖరంబు
అడిగెదగురుతుల ననిచెప్పవలయు
అనినదోర్నీడనె ఆతనితోడ
చెప్పశక్యముగాదు సేనలతెరగు
వెలయ అంబుధివెల్లి విరిసినరితి
నలగామభూమీశు నమ్మినసేన
ఉన్నదినామది ఉత్తలపడగ
ఇసుకచల్లినబడనెడమేమిలేదు
నేలయీనినరీతి నిండియొసంగు
చుట్టుకొండలు నిల్వజూదనొప్పుచును
రణరంగభూమి విరాజిల్లసాగె
వెనుకటిరాజులు విక్రమస్పూర్తి
గట్టునచెలరేగి కదనంబుసల్ప
వీరులరక్తంబు విసువకత్రాగి
మత్తిల్లియల్లన మలయుచునున్న
నాగులెరల్లదే నాయునిసుతుడ
పాలేటిఉరుముచే పగిలిభూధరము
నాగాధిపతి ప్రాణనాశంబుచేసి
నడుముగాపారిన నాగులేరాయె
కన్నులపండువై కంపించెచూడు
ఉభయపక్షంబుల ఒప్పైనబలము
నివసించియున్నది నిశ్చలమతిని
హద్దులుచెప్పెద నవిచిత్తగింపు
దోర్నీడు శిబిరంబునకు హద్దులు వివరించుట
జువ్వలకల్లను సొగసైనపల్లె
సన్నెగండ్ల అనంగ జవరనియూరు
తూరుపుదిక్కుకు తుదుమేరసుమ్ము
దక్షిణదిశహద్దుతగ వివరింతు
నాగులేటికి తూర్పు నలగొండకాని
చెలువైన ఆవప్పిచెర్లచెలంగు
పడ్మటికినిహద్దు బాలచంద్రుండ
కొదమగుండ్లయనెడి గురిగ్రామమొకటి
ప్రజలమేలిమి చింతపల్లెయునొకటి
ఉత్తరదిశయెల్ల లొయ్యనగాంచు
ఇకగొన్ని గురికొండ్లనేర్చెదవినుము
జన్నిదేవరగుళ్ళు సవనాలమేడ
వంగతోటలబైలు వన్నియకెక్కు
సింగభూపతిచెర్వు శ్రీకరమైన
సంగడిగుళ్ళును సర్వేశుడైన
ఉత్తరేశునిగుళ్ళు నూర్జితాకృతిని
ఉయ్యాలకంబంబు నున్నట్టితావు
గరుడకంబముదాకి కలజువ్విచుట్టి
నలగొండనుహత్తి నాగులేరంటి
విడిసియున్నదిదండు విభవంతోడ
ఆశ్చర్యమైతోచె అదియేమొమదికి
నరనాథుడైనట్టి నలగామరాజు
గొల్లెనచుట్టును గూడికాపాడు
సేనాధిపతులను చెప్పెదవినుము
పడమటిదిక్కున పౌజులబ్రహ్మ
సంకోజిగణపతి సరవితూర్పునను
నాయకురాల్ దక్షిణంపుదిక్కునను
దంటలైయుండిరి దక్ష్తమెరయ
అందెలరాముండు నానెమలిపురి
ముమ్మడీరెడ్డియు మొనతీర్చినట్టి
పొందుగలనేలు భూరివిక్రముడు
వీరమల్లనునట్టి విఖ్యాతుడొకడు
ఉత్తరభాగాననుండిరివేడ్క
ఇందరినెల్లను హెచ్చరించుచును
తిరుగుచునరసింగ ధీవరుడుండె
విక్రమసింహంబు వీరకామేంద్రు
డబ్భంగిసేనతో నచ్చటవిడిసె
మాన్యబలుండైన మలిదేవుసేన
మార్కొనియున్నది మనసుంచికనుము
ఘనమైనతురగముల్ కాలిబలంబు
బల్లానిపెట్టెలు పటువీరవరులు
మహితనాగానది మడుగండచేసి
వరలురేవంతుని బైలులోపలను
దీపించుపడమటి తీరంబునందు
పరవీరభయదమై బలమెల్లవిడిసె
చాలుపుతేరులు సమదేభములును
మనవారికెనయైన మానవుల్ గలరె
ఒక్కకవీరుడే యొక్కొకలక్ష
దళమునుసమయింప దగియున్నవాడు
చెలువైననలగాము సేనకునెదిరి
కడలికిచెలియలికట్ట చందమున
మనబలమున్నది మహిమమీరంగ
అనితెల్పుదోర్నిని కనియెబాలుండు
నలగొండదిగి రాజదర్శనమునకుఁ బోవుటకై బాలచంద్రుఁడు గమకించుట
మలమెల్లసాంద్రమై వ్యాపించిదిశల
కిక్కిరిసిచెలంగు కేరివీక్షింప
ఎక్కడసందులే దిసుమంతయైన
మార్గంబుగానదు సూక్షంపుచూడ్కియును
రాడాయెనంచును రాజుచింతించు
ఆలస్యమిచ్చటనాయెను మనకు
అపకీర్తిపాలౌదు ఆడికవచ్చు
తెంపుననొకదిక్కు తెగటార్చికొనుచు
శౌర్యసంపదమీర చయ్యనబోయి
కలసినవీరుల కలహించిమనల
ఎంతకోపింతురో యేమిపల్కుదురొ
ఆరువదేగురునుతా మటులుండగానె
పడుచుతనంబున బాలుడువచ్చి
యెంగిలిచేసి నాడెదుటిబలంబు
నేమందమీపట్ల నీపిన్నవాని
అనినిందచేయుదురల జడియగును
తెగనికార్యంబాయె తెలియదుమనకు
ఇరుగడవారల ఇచ్చలీవేళ
ఎబ్భంగిదెలియుద మెవరుచెప్పెదరు
సంధికార్యంబింత సమకూడెనేని
విచ్చిన్నమైపోవు వేడుకతగ్గు
పొందినకార్యంబు పొసగంగనీక
పగతెచ్చెవీడని ప్రజలాడగలరు
నవ్వుదురవనిపుల్ నామోముచూచి
చీకొట్టగలరిక సిగ్గెల్లబోవు
నాతండ్రికొడుకని నన్నుచేపట్ట
డనిపలువిధముల హర్షంబుతగ్గి
పలుకంగచెలికాండ్రు బాలునికనిరి
వినుబాలచంద్రుడ విద్విషద్భయద
బాలచంద్రుఁడు కార్యమపూఁడీ జేరఁగదలుట
పరశురాముడవీవు బాహులబల్మి
పరగజహర్యక్ష పావనమూర్తి
శౌర్యగంగాధర సర్వఙ్ఞచంద్ర
కదనగాండీవికి కడుపునబుట్టి
ఈనిందపొందుట కేమికారణము
కులవైరముదీర్చి కొనవలెభూమి
పోనివ్వగూడదుపోరు నిశ్చయము
కూర్మితోమలిదేవు కొల్వులోజొచ్చి
వీరులగనుగొని వేడ్కమైమ్రొక్కి
కలనిలోమీరున్న కారణంబేమి
ఆనతిందనివారి నడుగంగవలయు
కామునితో సంధికార్యంబుచేయ
ఉన్నార మితరంబులొప్పవుమాకు
అని మాటలాడిన ఆవలికేగి
దర్శింతమప్పుడు ధరణీశవరుని
రాజుపంపంగబోయి రణమొనరింప
ప్రాప్తమౌ దేవేంద్రపట్టణవాస
మనిపల్కబాలుండు హర్షంబునొంది
శైలంబుపైనుండి సాహసంబొప్ప
బిట్టుర్కెభూమిపై పృథ్విపుల్వడక
బలువైనమందర భ్రమణంబుకతన
కలతచెందినయట్టి కంథిచందమున
తరితీపుప్రాపించి ధైర్యంబువదలి
బలమెల్లభయపడి పారగసాగె
తురగముల్ గజములు ధూళిమిన్నలను
బంధములూడ్చుక పరువులుపెట్టె
దండెల్లనీరీతి దత్తరమొందె
తమ్ములుబలమును తనవారలెల్ల
కలసిరిబాలుని ఘనమోదమలర
అంతట ఆబాలుడధికశౌర్యమున
పరిఘముల్ టెక్కెముల్ బలుసాధనములు
శస్త్రమైతగు భద్రసాలేయమనెడు
జగజంపుచత్రంబు జయమునగొన్న
సకలమౌబిరుదులు సరసరంజిల్ల
భయదమై నరసింగుపాలిటిమృత్యు
వీరూపమునవచ్చి యెదిరించెననగ
బ్రహ్మన్నతనయుడు పటుసాహసుండు
డెదుటనిలకుడంచు హెచ్చరించుచును
బలములన్నిటి పాయదోలుచును
మలిదేవు గొల్లెనమార్గంబువట్టి
వచ్చెడుచందంబు భావించిచూచి
సంధికార్యమునకు చనుదెంచినట్టి
దొరలమొగంబుల తొలగెతేజంబు
వెలవెలబారుచు వేడుకలుడిగె
ఒకరిమొకంబొక్క రొయ్యనజూచి
ఇకనేమిచక్కటి యేమికార్యంబ
దితడురాకుండిన నెసగునుసంధి
ఇకసాగదెవ్వరి హితవిచారంబు
దైవకృతంబేరు తప్పింపలేరు
అనిచింతసేయుచు నక్కటాయనుచు
కళతప్పినిలిచిరి కడుచిన్నపోయి
మలిదేవభూపతి మంత్రియైనట్టి
బ్రహ్మనీడాతని బంధువర్గంబు
సమరసంతోషులఒ సకలవీరులును
కొల్వుకూటంబున కూర్చుండిరెలమి
బాలచంద్రుండంత ప్రాభవంబొప్ప
రాచబిరుదులతో రంజిల్లుచుండి
తమ్ములుకొల్వగ దరగనివేడ్క
వనజాప్తసుతురీతి వచ్చెనాసభకు
బాలచంద్రుఁడు సభలోఁబ్రవేశించి రాజదర్శనమునకు మార్గమిమ్మని సభాస్తారుల నడుగుట
వీరులుకైతవ విభవంబెసంగ
కార్చిచ్చుభంగినికనలి కోపించి
భూవరుదర్శింప బోవసందీక
ఉన్నభావము బాలుడొయ్యనదెలిసి
సౌందర్యసాంద్రరాజ సభాస్థలంబు
కనుగొంటి సంతోషకలితుడనైతి
విష్ణుసన్నిబుడైన విభునిజూచెదను
తెరువీయవలెమాకు ధీరాత్ములార
అనదానిఆలింప మెప్పుడుకినిసి
బాసదబ్బరగండ బ్రహ్మన్నసుతుడు
మండుకారడువుల మంటచందముల
రణరంగమునయందు రాజిల్లువాడు
ప్రారబ్ధకార్యంబు వదలనివాడు
కొరుగానికోరులు కోరనివాడు
సుఖదుఃఖభేదంబు చూడనివాడు
తనదేహకష్టంబు తలపనివాడు
పరులకార్యములకై పనిచేయువాడు
పల్నాటివారికి బ్రాణహితుండు
మహివీరవరులకు మార్గదర్శకుడు
వాసిగరేచర్ల వంశవర్ధనుడు
ప్రయతచిత్తుండగు బాలచంద్రుండు
పదములుదట్టించి బాహువులెత్తి
సాహసోత్సాహుడై శౌర్యంబుమెరయ
కలికిసింగపుపిల్ల గంతుకొన్నట్లు
కుష్పించిదుమికెను గురుజవమొప్ప
వసుధేశుసన్నిధి వ్రాలెనువేగ
పిడుగుపడ్డవిధంబు పృథివికంపించె
సన్నిథినిల్చుండి జగదీశుజూచి
అతిభక్తిమ్రొక్కిన నటుమొగమాయె
కడుభయభ్రాంతుడై కరములుమోడ్చి
ఏమిచేసితిరాజ యేలకన్గొనవు
నాయందుతప్పేమి నన్నేలువాడ
అనిప్రార్థనముచేయ ఆకొల్వులోన
బాలచంద్ర కన్నమదాసుల సంవాదము
గాసిల్లుకన్నమ కడురోషవశత
ఉలికిపాటునలేచి ఉగ్రుడైమెరసి
ఘనరౌద్రభరితుడై కడ్గంబుదూసి
చయ్యనకళిపించి సభజూచిపలికె
కంతిరాబాలును గద్దరిపనులు
తనసాటిబలియుడు ధరలేడటంచు
మత్తిల్లిమరచెను మావంటివారి
చులకనైతిమి వీనిచూపులకేము
దండిశూరులచూడ దట్టించినిన్ను
ఖండించివైచెద గనియలుగాగ
ఏపాటిదంటవు నీవుమాకన్న
మాపేరువిన్నంత మదిలోనబెగడి
ఉభయదళంబులు నులుకుచునుండు
సభలోననీవుంట సహ్యంబుగాదు
సరసుడవగుదువు చయ్యనచనిన
అనవినియాబాలు డప్పుడిట్లనియె
బంట్లుమీరలుగాక బవరంబునందు
మేమేడబంట్లము మీసాటిగాము
సరిగబంచినయూళ్ళు సర్వంబువిడిచి
విపినశైలంబులు వేసటలేక
తిరిగితిరెవ్వరు దీటులేరైరి
వాగులనీళ్ళును వనములబండ్లు
తినుచునుమితియైన దినములన్నియును
జరగగాజేయుచు సమరంబుమరచి
ఉన్నందుచే వీరయోధులౌమీదు
స్థూలఖడ్గములకు త్రుప్పులుపట్టె
పాపికొనగమీకు బవరంబులేదు
పగవారుకన్నుల బడకున్నవారు
పగచేసిమముగూల్చి పాపికోత్రుప్పు
సభలోననేనిట్లు చౌకళించితిని
పార్థివుబొదగాంచ వచ్చినయప్పు
డెవ్వరునెడమీయరే నీతిచెపుమ?
పంతంబుచెడినేను బ్రతిమాలలేక
ఒయ్యనమీదుగా నురవడిజనితి
తప్పేమినాయందు దగవర్లనడుగు
కులవైరముందీర్ప గూర్చుండుటేమి?
పరభూములందెల్ల పరువులువారి
వనములకృశియించి వచ్చినందునను
మేనునబడలికల్ మించెనోయేమొ
ఆరీతిబడలికలంటెనా మీకు
పగవారివిస్తరి బండికన్నగును
భావించికొనదగు ప్రౌఢులుమీర
లనినకన్నమపల్కె నాబాలుతోడ
పడుచువాదవునీవు పలుమాటలేల
కొలువులోవిషయంబు గురుతెరుంగకయ
ఈతేపపలికిన నీకత్తిచేత
తలతెగవేయుదు ధరణీశునెదుట
అనినతామసపడి అపుడుబాలుండు
కులశైలధీరత గొబ్బునపలికె
కడలిమధ్యంబున గడ్డయున్నట్లు
వ్రాలియున్నారు శాత్రవులమధ్యమున
మున్నీరుపెరిగినా మునుగునుదిన్నె
శాత్రవబలములు సమయంబుచూచి
నల్దిక్కులనుద్రొక్కి నడచినవేళ
ఏమౌదురోమీర లెరుగకయుండి
రిదివిచారింపక యేలవచ్చితిరి
మీరుమాత్రమేరాక మేదినీశ్వరుని
ఏటికిదెచ్చితి రీస్థంబుకు
ప్రజలాడికొనుటలు పరికించివినరు
గొల్లెనలోజేరి కోపంబుచేసి
పదరినమాత్రాన ఫలమేమిచెపుమ
బ్రహ్మనాయుడు నీకుబంధువుడెట్లొ
వినిపింపుకన్నమ వివరంబుగాగ
అనినకన్నమపల్కె నాతనితోడ
నాయుడువిష్ణువు నారాయణుండు
ప్రకటదయాంబుధి వరములొసంగె
తగజనించితినేను తల్లిగర్భమున
పరమపావనమూర్తి బ్రహ్మనాయునికి
పాదసేవకుడనై పరిగినవాడ
భుజముద్రలు పూనినవాడ
క్షుద్రమార్గులనెప్డు చూడనివాడ
ప్రాసాదజీవినై ప్రబలినవాడ
జేష్టపుత్రుడనంగ చెలగినవాడ
పుట్టితివీవెంక పురుషోత్తమునకు
దట్టించిపలికెదు ధరణీశునెదుట
పడుచువాడవునీకు వాగ్గర్వనేల
అనవినిఆబాలు డప్పుడిట్లనియె
చెలగిబ్రహ్మన్నకు జేష్టపుత్రుడవు
తలదన్నిపుట్టిన తమ్ముడనేను
కదిసీగ్రజుతొడల్ గద్దెలుచేసి
త్రొక్కుచుబోవచ్చు తొడరినకూర్మి
ధరణీశుబొడగన దాటితినన్న
అంతమాత్రమె సుమ్మ హంకారమెరుగ
అనిపల్కకన్నమ అటతలవంచి
భైరవఖడ్గంబు పడవైచిధరణి
చిరునవ్వునవ్వుచు చేరిసోదరును
ఒనరంగనెత్తుక ఉర్వికిదించి
తప్పునాయెడనుండె తమ్ముడాయనెను
బాలచంద్రుడు హర్షభవమునొంది
భ్రాతలునుందాను రాజునుజూచి
జోహారుచేసిన చూడకాభూపు
డూరకతలవంచియుండెను బాలు
డందుకువెరగంది అనుజులకనియె
