శ్రీనాధభట్టకృత " పల్నాటివీరచరిత్ర " -- ద్విపదకావ్యం - 31

అనపోతు తలితండ్రులు కుమారుని మృతకళేబరముం జూచి విలపించుట

కొంతసేపటికి కొంచముతెలిసి

కకుందుచుజనుదెంచి కొడుకుపైవ్రాలి

రొమ్ముగ్రుద్దికొనుచు రోలుచుబడుచు

తనయుడామాపుణ్య దశయిట్టులాయె

మాయచావయ్యెను మాముద్దుకొడుక

ఇచ్చోటనుండెనా మృత్యువునీకు?

చెలువుడామమ్మేమి చేసిపోయితివి

చెలికాండ్రకేమేమి చెప్పిపోయితివి

మాకోర్కులెల్లను మంటగల్పితివి

కటాకటాకడుపును కాల్చిపోయితివి

మూడుకాళ్ళముసళ్ళ ముంచిపోయితివి

బాలచంద్రునెపుడు పాయగలేవు

నాల్గువేదంబులు నయమొప్పజదివి

అఖిలదేశముల విఖ్యాతిగాంచి

చెల్లితివానేడు చెలికానివిడిచి

దైవమానీకెంత దయలేకపోయె

అనిచింతనొందుచు నయ్యయోయనుచు

కంతికిగడవెడు గాగనేద్చుచును

విలపించుచుండగ విప్రబాంధవులు

కాలంబునేటితో గడచెనీతనికి

నిప్పుడోయెప్పుడో యీశరీరములు

పడిపోవగలవు శాశ్వతములుకావు

జన్మించువానికి చావునిక్కంబు

చైతన్యమెడలిన శవమునుగూర్చి

విలపింపబ్రతుకునా వెఱ్ఱితనంబు

దహనకార్యముచేయ దగునంచుబలుక

గంధపుచెక్కలు ఘనకాష్ఠవితతి

తెప్పించిపేర్పించి తీర్చిరివేగ

తగుశాస్త్రమార్గంబు తప్పిపోకుండ

అనపోతు దహనసంస్కారము

కాయవెంజడిరాగ సమ్మతిరాగ

దంపతులిద్దరి దహనునికిచ్చి

చనిరిగేహములకు స్నానముల్ చేసి

అంతటమాడచి ఆయత్తపడుచు

తరచునెత్తుటిచేత దడిసినయట్టి

మాడచి కార్యమపూఁడిలోని శిబిరము సొచ్చుట

బిరుదునుజందెము పెట్టెలోబెట్టి

ఆందోళికారూఢయై త్వరితముగ

చనుదెంచిధరణీశు సన్నిధినిలిచె

విందులుభుజియింప వివరంబుగాను

వీరులుదొరలును వేడుకమీర

పఙ్తినిగూర్చున్న బానసీలపుడు

వండినవస్తువుల్ వడ్డించినపిదప

చమురులువడ్డించు సమయమునందు

మాడచియటయేగి మదిదలపోసి

తెలిసిమేడపినుండి తెచ్చినయట్టి

మధురవస్తువులెల్ల మరవకైచ్చి

పలికెబాలునిజూచి పడతిధైర్యమున

వీనికంటెను కడుప్రియమైనమేలు

వస్తువులివిగొన వలయునటంచు

తరచురక్తంబున దడిసినయట్టి

జందెంబుబిరుదంబు చయ్యననిచ్చె

రక్తసిక్తంబైన జందెము, బిరుదు చూచి బాలచంద్రుఁడార్చుట

చూచినయంతనే చూరికాగ్రనను

పక్షంబుబొడిచిన వడువుంగలగి

బాలచంద్రుండులేచి పగరువునంగ

పెడబొబ్బపెట్టెను పృథ్వీశులదర

ఒప్పినవారునువిరు నొక్కటియైన

శంకింపకెదురెక్కి శాత్రవచయము

బారులపైబడి ప్రకటశౌర్యమున

బ్రహ్మప్రముఖ వీరవరులనుగదిసి

అనిలోనముందుగ హతముగావించి

తరువాతకాముని దళముపైదుమికి

కాలిబలంబుల గజవాజివితతి

పీనుగుపెంతలు పెల్లుగాజేసి

తమకించి నరసింగు తలనుఖండించి

కొమ్మభూపతికిచ్చి కులవిరోధంబు

తీరిచిపంతంబు దీర్చెదజూడు

అనిబాలుడాడిన అప్పుడుతెలిసి

సంధికాదని యందరు నాశ వదలుట

వీరులుదొరలును వేగమెలేచి

సంధికార్యముమాని జాహ్నవికేగి

ఆమడ్గులోవేసి రన్నమంతయును

చివరకుకార్యంపు స్ఠితివిచారించి

రాయబారులతోడా రాజులిట్లనిరి

కాకున్నకార్యంబు కాకపోదిప్పు

డెక్కడిబంధుత్వ మెక్కడిచెలిమి

బాలునితమకంబు పట్టలేరెవ్వ

రనివీడుకొల్పిన ఆరాయబార్లు

కామునుకడకేగి కరములుమోడ్చి

వినిపింపసాగిరి విషయమంతయును

మమ్మంపితిరిమీరు మలిదేవుకడకు

విన్నవించితిమంత వీరులయెదుట

ఒనరంగసంధికి ఒప్పియావేళ

విరులురాజులు వేడ్కనుప్పొంగి

విందులుభుజియింప వివిధవస్తువులు

పచనంబుచేసిరి పఙ్తులుసాగె

ఇరుపక్షములవారు నింపుమీరంగ

కూర్చుండిరరలేని కూరిమితోడ

బానసీలన్నంబు పట్టుకవచ్చి

వడ్డించిచమురులు వడ్డించువేళ

గరిగెమాడచివచ్చి కలవరపడగ

అనపోతుతెరగెల్ల అపుడుబాలునికి

తెలుపగనాతడు తెంపునలేచి

ఇడినట్టీన్నంబు ఏటిలోగలిపి

ఉగ్రుడైరణమున కుద్యుక్తుడయ్యె

మలిదేవరాజును మన్నెనాయకులు

మముబంపిరంతట మడిగివచ్చితిమి

కాగలకార్యంబు గతిమీకెయెరుక

బాలచంద్రుఁడు సోదరులదగ్గరకుఁ బిల్చుట

అంతటనబ్బాలు డతికోపమునను

భుజములనెగబెంచి పొడవుగానిక్కి

ఉదుటుపంతములాడు చున్నంతలోన

గురుతరరణలక్ష్మి గొబ్బునవచ్చి

ఆవేశమైనిల్చె నాతనియందు

కేరితమ్ములతోడ కిలకిలనార్చి

నిండుధైర్యముమీర నిశ్శంకుడగుచు

కనుగొనుచుండెను కామునిదళము

తమకంబుహెచ్చంగ దాలిమియొసగ

బవరంబునకుతాము పైనమైపోవ

సుముహూర్తమొక్కటి చూడగనపుడు

దైవఙ్ఞులను సమ్మతంబుగనడిగె

వీరాగ్రగణ్యుండు వినుతసద్గుణుడు

హాటకాచలధీరు డబ్ధిగంభీరు

డరిజయసంశీలు డైతమ్మసుతుడు

సంగడీలకు ప్రాణసఖుడైనవాడు

నిర్మలుడగు బ్రహ్మనిజతనూజాత

భగవదంశముగల బాలచంద్రుండు

పులినిదండంబుతో పొడిచినయట్లు

కొల్వులోపలినుండి గొబ్బునలేచి

తనప్రాణసఖులను దగ్గరజేర్చి

వెన్నిచ్చిపరగకు వెనుకాశపడవు

విరిగినవిరుల వెన్నాడిచనవు

కులమునవెలమవు క్రోధంబుహెచ్చు

సకలశాత్రవులకు సమవర్తివీవు

వన్నెతెచ్చితివౌర వంశమంతకును

ననుజేరరావయ్య నమ్మినవాడ

మేటియొజ్జలలోన మేటివైనట్టి

కమ్మరపట్టి నాకడకురావయ్య

తగవింజమోజుకు తనయుడవైన

కంసాలచందు ! దగ్గరకురావయ్య

గురువైనబిరుదుల కుమ్మరపట్టి

మరియుచాకలచందు మంగలమల్లు

నమ్మినమిత్రులు ననుజేరరండి

అనియిట్టులార్వుర అతిభక్తిబిల్వ

సంతోషమునబాలు సన్నిధికేగి

వరుసతోమ్రొక్కిరి వదనముల్ వాంచి

తరువాతబాలుడు ధైరచిత్తమున

బాలచంద్రుఁడు వీరులకు నిజమనోరథంబుఁ దెల్పుట

వీరనాయకులను వేడుకజూచి

విన్నవించెనుశౌర్య విభవంబెసంగ

దేవతల్ చూడంగ తీక్ష్ణతమెరయ

మనసునశంకలు మట్టుగాజేసి

బ్రతుకులపైనాశ పారగదోలి

పిరికిప్రేవులువీడి బెగడుటమాని

లోభమోహంబుల లోలతద్రెంచి

సూర్యతేజంబున శూరతమీర

కామంబుక్రోధంబు కడకేగనెట్టి

కామభూపతిగెల్తు గదనంబునందు

సత్యవ్రతోత్సాహ సాహసులార

నిర్మలగుణయుక్త నిశ్చలులార

జయులారదేవాంశ సంభూతులార

ధర్మమర్మవిచార తత్పరులార

సజ్జనావనులయి జగములలోన

వీరకార్యంబుల వెలసినయట్టి

అరువదేరుగురుమేటి అయ్యలుమీరు

మీబంటుబ్రహ్మన్న మితిలేనిగరిమ

పూర్వమొనర్చిన భుజవిక్రమములు

విందుముమీరెల్ల వినిపించుచుండ

బ్రహ్మన్నకెదిరెడు పగవాడుకలడె

అటువంతిబ్రహ్మన్న కనుగుపుత్రుడను

భీతిచేబగరకు బెదరనునేను

తాతతండ్రులకును దగుమామలకును

కడుపిన్నననిమీరు గారాబమలర

ఎత్తిముద్దాడుట యీమేలుమీది

కన్నెకయ్యమునందు గలిగెపుణ్యంబు

స్వర్గంబుగొనుటకు చాలినవాడ

నాపంతమరయుడి నాయకులార

కామునితమ్ముని కలనిలోవంపి

తలదెచ్చిమీకిత్తుధరణీశునెదుట

చంపుదురణమందు సకలశాత్రవుల

పత్యినతీర్పకయున్న బాలుడగాను

నావుడువిని వీరనాయకులనిరి

వీరులు బాలచంద్రుని వారించుట

వలదుబాలుడ పిన్నవాడవునీవు

సన్నపుపనికాదు సమరకార్యంబు

దళమువిస్తారంబు తగదుశౌర్యంబు

పడుచువాదవునీవు పటిమకొంచంబు

వలనొప్పశీలము వారికందరికి

సంతానమేలేక సంతోషమెడలి

పండ్రెండువర్షాల పరిమితిగడచె

మాచర్లచెన్నుని మన్ననవడసి

ఐతాంబనినుగనె అధికమోహమున

సంతతివృద్ధియై జరుగంగనిమ్ము

సమరంబునకునేగు సాహసమేల

మీతలితండ్రుల మిగులమన్నించి

మమ్మాదరించియు మామాటవినుమ

తంచుబల్కినవారి కనియెబాలుండు

కడుతెంపుమీరగ గలకలనవ్వి

బాలచంద్రుఁడు వీరులకుఁ బ్రతివచన మిచ్చుట

ఈరీతిపల్క మీకిదిధర్మమౌనే

అసహాయశూరులౌ అయ్యలుమీరు

తనరినయీగంగధారకువచ్చి

అనఘులు మడుగులో అందరౌమీరు

షానముల్ చేసి ప్రశస్తివహించ

భక్తిలింగముల పట్టుకవచ్చి

ధరణిప్రతిస్ఠించి ధైర్యసంపత్తి

అన్నంబువెసముట్టి ఆరాజుచేత

విడియముల్ గొన్నట్టి విరులుమీరు

ప్రథమతాంబూలంబు పట్టితినేను

వీరులునాయకుల్ వేడుకజూచి

శ్రీరనమొనరింతు చెన్నుడుమెచ్చు

ఎంగిలిపోటగు నిప్పుడుమీకు

సురలోకవైభవస్ఫూర్తినాకగును

బాలచంద్రుఁడు తన పూర్వజన్మముల వృత్తాంతము తెల్పుట

బాలిడీతండని పలుకగరాదు

నాపూర్వమంత విన్నపమొనరింతు

వీరనాయకులార విఖ్యాతులార

వినుడుచెవులనొగ్గి విశదముగాగ

ఉరుతరనగరమయోధ్యబాలించి

చనినట్టియాహరిశ్చంద్రభూపతికి

చంద్రమతికినేను జనియించిమించి

లోహితాస్యుడనైతిని లోకములెరుగ

నాడుబాలుడగానె నాయకులార

కనకకశిపునకు కాంక్షలుహెచ్చ

ప్రహ్లాదుదనుపేర పరగపుట్టితిని

చేసితిదుర్ఘట చేష్టలుకొన్ని

అతులమున స్థైర్యమగపరచితిని

నాడుబాలుడగానె నాయకులార

యేలెడూశివకంచి యేకామ్రపతికి

చిరుతొండనంబినా చెలగుభక్తునికి

శెంకెలశిరువను సీమంతికిని

సిరియాళుదనబుట్టి చెన్నొందినాడ

తలిదండ్రులపుడు నిర్దయతమర్ధించి

యిష్టభోజనముగానే మీశ్వరునకు

నిన్నియ్యనుంటిమి నీవేమియందు

వనినన్నుప్రశ్నింప నౌనుగాదనక

సమ్మతించివారి సత్కారమునకు

జీవముతోడనె శివునితోగూడ

కాంచీపురంబున కాపురమున్న

ఏడువాడలవారి కింపుదళ్కొత్త

ఘనపుణ్యవాసంబు కైలాసమునకు

కొనిపోయితినినేను గురుతరభక్తి

నాడుబాలుడగానె నాయకులార

కిష్కిందనేలెడు సీశాధిపతికి

తారకంగదుడనైధరబుట్టినాడ

రామచోదితుడనై రావణుకడకు

రాయబారిగనేగి రాక్షసుల్ గ్రమ్మ

వారినిఖండించి వడిచూపినాడ

నాడుబాలుడగానె నాయకులార

రఘువంశమునందు రామచంద్రునకు

కుశుడనైపుట్టితి గురుశూరుడైతి

నాడుబాలుడగానె నాయకులార

పాండుభూవరునకు పౌత్రుడనగుచు

అభిమన్యుడనుపేర అవనిజన్మించి

వీరధర్మముచూపి వెలసినవాడ

నాడుబాలుడగానె నాయకులార

ఇటువంటిజన్మంబు లెన్నియోకలవు

చెప్పశక్యముగాదు చెన్నునియాన

ఒక్కక్కజన్మం దొప్పువిక్రమము

శ్రీపురాణంబులు చెప్పుచునుండు

కలియుగంబుననిప్డు కడసారికేను

కుంతాలవారింట కూరిమిమీర

బ్రహ్మనాయునికిని పడతి ఐతమకు

బాలునిపేరిట పల్నాటిలోన

జననమొందినవాడ సమరశూరుండ

పేరెబాలుడుగాని బిరుదుమగండ

పగవారిగొట్టని బ్రతుకదియేల?

తలిదండ్రులనుబ్రోవ తనయుడేకర్త

మానంబుదక్షత మగటిమిమించ

ప్రబలింపగలవారు బాలురెసుమ్ము

బాలురెపెద్దలు బల్లిదుల్ వారె

బాలురకే వృద్ధిపరికించిచూడ

పెద్దలుమతిచెడి పిరికిపారుదురు

పాంచభౌతికదేహ పటిమక్షీణించు

మనసుచలించును మాటిమాటికిని

ధైర్యంబుతగ్గు నుత్సాహంబులుడుగు

వయసుమీరినవేళ వచ్చునాబలిమి

కీర్తికైనను నపకీర్తికినైన

బాలురపైనుండు భారమంతయును

మైలమకాముని మడియంగచేసి

నాయకురాలిని నయహీనచేసి

పరదళంబులజంపి పంతంబుతీర్తు

పడుదునురణభూమి బవరంబుచేసి

చూచిఆస్వర్గంబు చూరలుగొందు

అనియిట్టులాబాలు డాడినమాట

బ్రహ్మనాయుఁడు బాలచంద్రుని సాహసమును వారించుట

వినితండ్రులెల్లరు విశ్వాసమునను

గాఢంగాగ్రుచ్చి కౌగిటజేర్చి

బాదన్నమొదలైన భ్రాతృవర్గంబు

వేరుచింతలుమాని వినుచుండగాను

బాలచంద్రునితోడ బ్రహ్మన్నపలికె

నా ఆత్మనందన నాకూర్మిపట్టి

పుట్టినదాదిగా బుధులనుగొల్వ

ఇట్టిధీరత్వము నీదిట్టతనము

ఏరీతినీకబ్బె నిదియేమివింత

ఒకబుద్ధిచెప్పెద ఒప్పుగవినుము

ఘోటకంబులుమేటి కుంజరావళులు

కాలిబలంబులు ఘనఖడ్గవితతి

కుంతంబులుగండ్ర గొడ్డండ్లుగదలు

ముసలముద్గరములు శార్జ్గసంఘంబు

చూరికలుబాణముల్ శూలచయమ్ము

మొదలైనశస్త్రాస్త్రములనెల్లజూచి

భావంబుచెదరిన పంతముల్ గావు

పలికినరీతిని బవరంబునందు

విక్రమంబుననిల్చు విధమద్భుతంబు

సమరకాలంబున సకలదేవతలు

కనిచిత్తచలనంబు గావించుచుంద్రు

గణపతిభైరవుల్ కాళికాదేవి

విఘ్నమొనర్తురు వినురణవేళ

పార్థుడంతటివాడు ప్రధనరంగమున

కర్ణునిరాకడ గనిభీతినొంది

బ్రతికిశుభములు పడయంగవచ్చు

అరదంబుమరలింపు మయ్యశ్రీకృష్ణ

అనివిన్నపముచేసె ఆశ్చర్యభంగి

ఇతరులమాతలికేల వచింప

ఆమీదపొరుష మంతయుబోవు

అనిపల్కవిని బాలుడల్లననవ్వి

బాలచంద్రుఁడు నిజశౌర్యంబు తండ్రికిఁ దెల్పుట

తండ్రితోననియెను ధైర్యంబుమీర

పిడ్గుచిన్నదికాదె భేదించుకొండ

చిన్నమిర్యమునందు చెడునెకార్యంబు

ఘనకపాలముకెక్కి కాకనొందించు

మానకమోరంత మండునులెస్స

కాలుదావాగ్నికి కారడవెదురె

హనుమానుడెగురు నాఆచౌటిపడేలు

వారథిలంఘించి వడీదాటుగాక

బాలుడుచిల్లర బలముపైబడడు

కామునితమ్ముని గదిసిమర్ధించి

తలగోసితెచ్చును ధైర్యంబెసంగ

అనుచుబాలుడుపల్కె నందరువినగ

తరువాతనాయుడు తనయునిజూచి